گلوکوم به دسته‌ای از بیماری‌های چشمی گفته می‌شود که در آن عصب بینایی آسیب می‌بیند. این آسیب اغلب به‌دلیل فشار غیرعادی به چشم ایجاد می‌شود و به‌منظور حل این مشکل لازم است تا جراحی آب سیاه (گلوکوم) صورت گیرد. گلوکوم یکی از علل اصلی نابینایی در افراد بالای ۶۰ سال به‌حساب می‌آید. البته این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد اما گلوکوم در افراد مسن بیماری شایع‌تری است.
از آنجاییکه نابینایی ناشی از گلوکوم قابل بهبود نیست، مهم است که در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شده و جراحی آب سیاه به‌سرعت انجام پذیرد. اگر گلوکوم زود تشخیص داده شود، احتمال از دست دادن بینایی کاهش پیدا می‌کند و می‌توان از آن جلوگیری شود. در ادامه شما را با این بیماری آشنا کرده و در رابطه با نحوه درمان آن صحبت می‌کنیم.
علائم آب سیاه
علائم این بیماری بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است. از مهم‌ترین علائم بیماری گلوکوم می‌توان به‌موارد زیر اشاره کرد:
گلوکوم با زاویه باز
- ایجاد نقاط کور تکه تکه در دید جانبی (محیطی) یا مرکزی که اغلب در هر دو چشم است
- دید تونلی در مراحل پیشرفته بیماری
گلوکوم حاد زاویه بسته
- سردرد شدید
- چشم درد
- تهوع و استفراغ
- تاری دید
- ایجاد هاله‌های اطراف چراغ‌ها
- قرمزی چشم
در صورت عدم درمان گلوکوم و انجام ندادن جراحی آب سیاه (گلوکوم)، این بیماری در نهایت باعث نابینایی می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که حتی با درمان، حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به گلوکوم در طی ۲۰ سال حداقل از یک چشم نابینا می‌شوند.
عوامل تأثیرگذار بر آب سیاه
عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند درصد ابتلا به آب سیاه را افزایش دهند. این عوامل خطر را باید به‌صورت کامل بشناسید و در صورتی که احساس کردید به گلوکوم مبتلا شده‌اید لازم است تا حتما به پزشک مراجعه کنید. از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر گلوکوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن فشار داخلی چشم
- سن بالای 60
- داشتن نژاد سیاه‌پوست، آسیایی و یا اسپانیایی
- داشتن سابقه ابتلا به بیماری گلوکوم در خانواده
- داشتن برخی بیماری‌های خاص مانند دیابت، بیماری قلبی، فشارخون بالا و کم‌خونی سلول داسی شکل
- داشتن قرنیه‌هایی که در مرکز نازک هستند
- به‌شدت نزدیک بین یا دور بین بودن
- مصرف داروهای کورتونی به‌ویژه قطره‌های چشمی به‌صورت طولانی
پیشگیری از گلوکوم
انجام کارهای خودمراقبتی می‌تواند به شما کمک کند تا گلوکوم را در مراحل اولیه تشخیص دهید و از کاهش بینایی جلوگیری کرده یا روند آن را کند کنید. انجام معاینات چشم به‌صورت منظم می‌تواند به شما کمک کند تا در مراحل اولیه بیماری شما تشخیص داده شود. اگر زیر ۴۰ سال دارید، بهتر است تا هر ۵ تا ۱۰ سال یک بار یک معاینه جامع از چشم انجام دهید.
اگر ۴۰ تا ۵۴ سال دارید، هر دو تا چهار سال یکبار باید چشم‌های شما معاینه شود و اگر ۵۵ تا ۶۴ سال دارید، هر یک تا سه سال یکبار لازم است تا چشم‌های شما بررسی شود. در نهایت نیز اگر بیش از ۶۵ سال سن دارید، هر یک تا دو سال یکبار لازم است تا به سراغ چشم‌پزشک بروید.
گلوکوم معمولا در خانواده‌ها به‌صورت یک بیماری ارثی دیده می‌شود. به همین دلیل اگر در خانواده خود سابقه ابتلا به این بیماری و انجام جراحی آب سیاه را دارید، لازم است تا به‌صورت مکرر اقدام به غربالگری کنید. داشتن ورزش منظم نیز می‌تواند به کاهش فشار چشم کمک کرده و به‌عنوان یک روش پیشگیری برای جلوگیری از ابتلا به گلوکوم به شما کمک کند. استفاده از قطره‌های چشمی تجویز شده از سوی دکتر متخصص و استفاده از محافظ چشم نیز مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به گلوکوم است.
درمان‌های ابتدایی پیش از جراحی آب سیاه (گلوکوم)
آسیب ناشی از گلوکوم قابل برگشت نیست اما درمان ابتدایی و انجام معاینات به‌صورت منظم می‌تواند به شما کمک کند تا خطرات ناشی از این بیماری را به طرز چشمگیری کاهش دهید. در ابتدا و پیش از انجام جراحی گلوکوم شاهد استفاده از قطره‌های چشمی، داروهای خوراکی، لیزردرمانی و… برای درمان این بیماری هستیم. به‌منظور بررسی این روش‌های درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از قطره چشم
پیش از جراحی آب سیاه (گلوکوم)، درمان این بیماری با تجویز قطره چشمی شروع می‌شود. استفاده از قطره می‌تواند به تخلیه مایع از چشم کمک کند و همچنین میزان فشار وارده به چشم را کاهش می‌دهد. عوارض جانبی استفاده از قطره چشم شامل قرمزی و سوزش خفیف چشم، تیره شدن عنبیه، تیره شدن رنگدانه مژه و تاری دید است.
مسدود کننده‌های بتا
این دسته از داروها تولید مایع را در چشم شما کاهش می‌دهند و فشار چشم شما را کم می‌کنند. عوارض جانبی احتمالی این داروها شامل مشکل در تنفس، کند شدن ضربان قلب، کاهش فشارخون، ناتوانی جنسی و خستگی است.
داروهای خوراکی
اگر قطره‌های چشمی به‌تنهایی فشار چشم شما را کاهش ندهند، پزشک ممکن است برای شما پیش از جراحی گلوکوم داروی خوراکی نیز تجویز کند. این داروها معمولاً یک مهارکننده کربنیک انیدراز هستند. از مهم‌ترین عوارض جانبی مصرف این داروها می‌توان به تکرر ادرار، سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا، افسردگی، ناراحتی معده و سنگ کلیه اشاره کرد.
انواع جراحی آب سیاه (گلوکوم)
در صورتیکه روش‌های معمول برای درمان گلوکوم موثر نبود، لازم است تا اقدام به انجام جراحی آب سیاه کنید. به‌منظور جراحی از تکنیک‌های زیر در راستا بهبود تخلیه مایع در چشم و باعث کاهش فشار وارده به چشم استفاده می‌شود:
ترابکولوپلاستی با لیزر
یکی از روش‌های جراحی گلوکوم ترابکولوپلاستی با لیزر است که در صورت ابتلا به گلوکوم با زاویه باز از آن استفاده می‌شود. این روش جراحی در مطب دکتر انجام می‌پذیرد و در آن پزشک از یک پرتو لیزر کوچک برای بازکردن کانال‌های مسدود شده در شبکه ترابکولار استفاده می‌کند. پس از انجام این عمل ممکن است چند هفته طول بکشد تا شاهد اثر کامل این روش باشید.
جراحی آب سیاه (گلوکوم) ترابکولکتومی
یکی از روش‌های جراحی گلوکوم ترابکولکتومی است که در این روش جراح یک سوراخ در سفیدی چشم (صلبیه) ایجاد می‌کند و بخشی از شبکه ترابکولار را بر می‌دارد.
استفاده از لوله‌های زهکشی
در این تکنیک، جراح لوله کوچکی را در چشم می‌گذارد می‌دهد. این لوله باعث می‌شود تا مایع اضافی داخل چشم تخلیه شده و به همین واسطه فشار وارده به چشم کم شود.
جراحی گلوکوم MIGS
یکی از روش‌های جراحی آب سیاه روش MIGS است. این روش به مراقبت‌های بعد از عمل کمتری نیاز داشته و خطر کمتری نسبت به سایر روش‌ها دارد.
جراحی آب سیاه (گلوکوم) حاد زاویه بسته
گلوکوم حاد زاویه بسته یک بیماری حاد است و اگر این بیماری تشخیص داده شود، برای کاهش فشار وارده به چشم به درمان فوری نیاز خواهید داشت. روش درمان این بیماری به طور کلی نیاز به دارو و انجام روش‌های جراحی دارد. برای درمان این روش عموما از جراحی گلوکوم ایریدوتومی استفاده می‌شود. در این روش پزشک با استفاده از لیزر یک سوراخ کوچک در عنبیه به‌وجود می‌آورد. ایجاد این سوراخ اجازه می‌دهد تا مایع (زلالیه) از طریق آن جریان پیدا کند و فشار چشم کم شود.
سبک زندگی بیمار پس از جراحی آب سیاه (گلوکوم)
پس از انجام عمل گلوکوم لازم است تا سبک زندگی خود را تغییر دهید تا میزان فشار وارده به چشم خود را کاهش داده و خطرات پس از عمل را نیز کم کنید. در وهله اول لازم است تا پس از عمل رژیم غذایی سالم داشته باشید. داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند به حفظ سلامتی شما کمک کند. استفاده از ویتامین‌های مختلف و مواد مغذی به سلامت چشم شما کمک کنند. در رژیم غذایی خود حتما مواد مغذی و ویتامین‌هایی چون روی، مس، سلنیوم و ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی C، E و A را قرار دهید.
با پزشک خود در مورد داشتن یک برنامه ورزشی مناسب صحبت کنید، چرا که ورزش منظم می‌تواند فشار وارده بر روی چشم را کاهش دهد. نکته مهم دیگر کاهش مصرف کافئین است. چرا که استفاده از نوشیدنی‌های کافئین‌دار فشار چشم شما را افزایش دهد. پیشنهاد پزشکان این است که پس از جراحی گلوکوم مرتباً مایعات بنوشید. همچنین با سر بالا بخوابید. چرا که استفاده از یک بالش که سر شما را کمی بالا نگه می‌دارد، فشار وارده به چشم را در هنگام خواب کاهش می‌دهد.
پس از جراحی آب سیاه (گلوکوم) دکتر برای شما داروهای مختلفی تجویز می‌کند و لازم است تا به‌صورت منظم اقدام به مصرف داروهای تجویز شده کنید. حتما قطره‌ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید چرا که در غیر اینصورت، مشکلات عصب بینایی مختلفی برای شما ایجاد خواهد شد.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی بیماری گلوکوم پرداخته و تلاش کردیم تا در کنار بررسی این بیماری شما را با انواع جراحی گلوکوم آشنا کنیم. توجه به نکات گفته شده در این مطلب به شما کمک می‌کند تا با دانش کافی در رابطه با این بیماری و روش‌های درمان آن، بتوانید برای درمان مشکل آب سیاه چشم خود اقدام کنید.
امروزه پزشکان بسیاری زیادی با استفاده از روش‌های مختلف اقدام به حل مشکل گلوکوم می‌کنند و شما می‌توانید برای درمان این بیماری به سراغ پزشکان متخصص در حوزه چشم پزشکی رفته و از آن‌ها بخواهید تا با جراحی آب سیاه، بیماری شما را درمان کنند.
آخرین دیدگاهها